Eric van der Wal, Frankrijk Boeken (E.W.): Na veel omzwervingen ben je terecht gekomen in de Provence waar je nu al bijna 20 jaar woont. Voor veel mensen een droomscenario. Hoe ben je daar terecht gekomen en hoe ziet je leven eruit?

Marion Everink (M.E.): Ondanks de blauwe lucht en de droomomgeving gaat ook hier een groot deel van de dag voorbij met werken, huishoudelijke klussen en het regelen van allerlei zaken. Naast het schrijven van boeken, wat journalistiek werk en af en toe een vertaalklus geef ik veel Engelse les.
Hoe we hier terechtgekomen zijn? Na een verblijf in Parijs als expats, rond 1999, was het de bedoeling terug te keren naar Nederland. De kinderen waren nog heel klein, ikzelf werkte toen niet, het was ‘nu of nooit’ om ervoor te kiezen in Frankrijk te blijven. Dat werd dus ‘nu’, tot aan vandaag. Ik weet niet of ik de moed zou hebben gehad om vanuit Nederland zomaar de knoop door te hakken en weg te gaan. Zoals die mensen in ‘Ik Vertrek’. Wanneer neem je zo’n beslissing? Wat is het goede moment? Ik zou het er denk ik alsmaar over hebben en het uiteindelijk nooit doen.

Maar het was evengoed een behoorlijke omschakeling om in de Provence te gaan wonen. Je zou denken dat de zon hier iedereen warm en hartelijk maakt, maar zo heb ik dat zeker niet ervaren. In kleine, traditionele gemeenschappen – we wonen in een stadje niet ver van Aix en Provence – kijken de mensen iedere nieuwkomer argwanend aan in het begin. Het heeft best een tijd geduurd voordat we hier echt ingeburgerd waren.

E.W.: Veel Nederlanders houden van Frankrijk en de Franse taal. Een jaartje middelbare school Frans is voor velen echter net voldoende om ‘une baguette’ en een ‘café au lait’ te bestellen. Je nieuwe boek Frans, tu comprends? laat zien dat het bij taal gaat om de finesses, de kleine nuances. Hoe is dat bij jou gegaan?

M.E.: Om te beginnen heb ik de volle zes jaren VWO Frans gedaan. En later kwam daar nog de HBO Vertaalopleiding Frans bij. Toen we in Frankrijk terecht kwamen, dacht ik dan ook dat de taal het laatste probleem zou zijn waar ik tegenaan zou lopen. Maar dat viel behoorlijk tegen. Zelfs bij het kopen van une baguette kun je nog flink in de problemen komen, hoor. Wanneer ze dingen vragen als la cuisson? – hoe bruin wil je hem hebben? Bien cuite, blanche? Avec ça? – Verder nog iets? Euhh …oui, non … Ik heb wat afgestunteld in het begin! Vandaar mijn idee om er boeken over te gaan schrijven en mijn ervaringen te delen.
Dat ik mijn eigen gestuntel redelijk snel te boven ben gekomen, is voor een groot deel te danken aan die zes jaar stamponderwijs (want zo ging het in die tijd nog). Die kennis ligt toch ergens opgeslagen op je harde schijf en komt er zelfs lange tijd later weer uit tevoorschijn, vaak tot je eigen verbazing.

Frans spreken zoals de Fransen is een mix denk ik. Enerzijds de nodige ondergrond, grammatica, woordenschat, en anderzijds veel finesses en kleine nuances kennen, zoals je zegt. Wanneer je in Frankrijk leeft, komt dat laatste vanzelf wel, doordat je de taal iedere dag om je heen hoort en het gewoon gaat overnemen. Maar wanneer je alleen af en toe in Frankrijk komt, zul je die kleine uitdrukkingen uit je hoofd moeten leren. En daarbij kan Frans, tu comprends? je goed helpen, omdat je alles in de context gepresenteerd ziet.

Ook is er het hoofdstuk Survival-Frans – sorry voor de Engelse term –, dat bestaat uit een hele reeks woordenlijstjes, op thema gerangschikt. In “Daar word ik blij van”-Frans leer je uitdrukkingen als c’est génial, c’est sympa of impec. In “Frans om indruk te maken”, voor de wat gevorderde spreker, staan dingen als je m’en doute of ne te prends pas la tête.
Het gezelligst en meest motiverend is natuurlijk om samen met iemand leren, elkaar overhoren, erover praten, vergelijken, een woordenboek erbij pakken, kortom met de taal bezig zijn, dan maak je snel vorderingen. En niet bang zijn om dat wat je geleerd hebt toe te passen, en af en toe een blunder te maken!

E.W.: Als ik denk aan het leren van de Franse taal doemen de rijtjes op van ‘uitzonderingen’ en ‘onregelmatige werkwoorden’. Jouw boek kiest een heel andere route: aan de hand van alledaagse situaties komt de taal echt tot leven waardoor het makkelijker wordt om te leren.

M.E.: Het is waar dat ik met Frans, tu comprends? een heel andere aanpak heb gekozen dan normaal in taalboeken. Hopelijk eentje waardoor je zin krijgt aan de slag te gaan. De basis van mijn boek zijn 42 dialogen in allerlei praktische situaties. Ze vormen een verhaal rondom een Nederlands stel, Tom en Carolien, die in de Dordogne zijn gaan wonen. We volgen hun leven, met vrienden, buren, in de tuin, in winkels, op het werk, op reis … In al die situaties komen massa’s dagelijkse uitdrukkingen langs, zoals “kom lekker binnen”, “zal ik je nog een keer opscheppen”, “doe normaal”, “afgesproken”, “tot de volgende keer”, enzovoort. Het is overigens niet de bedoeling al die dialogen achter elkaar te lezen, dat zou teveel van het goede zijn. Je kunt er steeds eentje uitnemen, of kiezen uit de thema’s die je het meest aanspreken. Al lezende stuit je op verwijzingen naar andere delen van het boek, bijvoorbeeld de Regelwijzer (het grammaticadeel). Want praktijkbenadering of niet, het is ook heel belangrijk de nodige regels te kennen, al is het dan ook ‘alledaags’ Frans. Neem nou het voorbeeld van de baguette dat je gaf. Het is een vrouwelijk woord, la baguette en ze vragen of je die blanche wilt hebben omdat het de vrouwelijke vorm van blanc – wit is. Dat soort dingen te herkennen en ook zelf correct te gebruiken is heel wezenlijk.
Aan al die ‘uitzonderingen’ en ‘onregelmatigheden’ kan ik helaas niets veranderen. Maar het goede nieuws is dat er ook genoeg foefjes zijn om moeilijkheden te omzeilen. En die leer je allemaal met mijn boek!

E.W.: Frans, tu comprends? Een onmisbare aanvulling voor iedereen die een cursus Frans volgt?

M.E.: Ja, ik denk het wel. Of je nu beginner of gevorderde bent, een algemene cursus volgt of zakelijk Frans leert, niemand komt eromheen om de kleine details in de taal te leren, waardoor het allemaal veel Franser klinkt. Om je een idee te geven, op de cover van mijn boek staan al heel wat voorbeelden: ça alors, n’importe quoi, t’inquiète, tant pis, dis donc, ça suffit … Wanneer je vanuit het Nederlands uitdrukkingen wilt opzoeken, kun je je hart ophalen in de Zinzoeker, een uitgebreide index aan het eind van mijn boek. Wilde je altijd al weten hoe je in het Frans zegt “ik zie het niet zitten”, “het kan me niet schelen”, “nogmaals bedankt” of “doe me een lol”? Je vindt het allemaal, en met verwijzing naar de dialogen, zodat je er een context bij ziet. Ook mijn hoofdstuk over Franse omgangsvormen is nuttig wanneer je wilt doen zoals de Fransen en geen faux pas wilt begaan. Al dat soort dingen staat meestal niet in een cursusboek.

E.W.: Nu zijn we allemaal wereldburgers met een vertaalapp onder handbereik in onze smartphone, soms kan zo’n app kan een fantastisch redmiddel zijn…

M.E.: Zeker, dat zal ik niet ontkennen! Je ziet jezelf ook niet constant met een zwaar woordenboek onder je arm rondlopen. Taalapps en vertaalsites worden steeds beter. Maar er zijn ook voorbeelden genoeg van geautomatiseerde vertalingen die er compleet naast zitten! Op mijn Instagram-account had ik een post geplaatst over l’olivier – de olijfboom. Ik schreef: “wanneer je toevallig zo heet, heb je een naam met een sterke symbolische waarde.” Toen ik toevallig op de Translate-toets klikte, stond er: when you happen to be so hot, … Hilarisch!

E.W.: Op frankrijkboeken.nl tref je veel boeken aan die zich afspelen in Frankrijk. Boeken van Nederlandse schrijvers maar ook goede vertalingen van Franse auteurs zoals Tatjana de Rosnay, Patrick Modiano en Philippe Claudel. Welke schrijvers lees jij op dit moment?

M.E.: Ik lees heel veel, misschien moet je me nog eens apart interviewen over Franse literatuur haha! Op het moment ben ik bezig met Le dernier roi soleil van Sophie des Déserts, over het leven van de onlangs overleden Jean d’Ormesson. Ik weet veel te weinig over deze schrijver en hij is wel een icoon van de Franse literatuur. Het is erg goed geschreven en geeft een realistisch beeld van de man denk ik.
Daarvoor las ik Dans les forêts de Sibérie van Sylvain Tesson. Dat is in het Nederlands verschenen onder de titel Zes maanden in de Siberische wouden. Ook andere boeken van hem zijn in het Nederlands vertaald. Een merkwaardige schrijver, ik weet niet precies wat ik van hem moet vinden. 
Philippe Claudel is een van mijn favoriete auteurs, en Le Rapport Brodeck mijn favoriete boek van hem, zwart en deprimerend, maar met een problematiek die universeel is en overal en altijd zou kunnen spelen.

E.W.: Heb je plannen voor een nieuw boek?

M.E.: Ik heb lang aan Frans, tu comprends? gewerkt, wel meer dan drie jaar. Een behoorlijk intensieve klus. Nu wil ik eerst eens gaan genieten van het feit dat het gepubliceerd is, en horen wat men ervan vindt. Mezelf kennende, zal het op enig moment wel weer gaan kriebelen, en bedenk ik misschien weer een nieuwe manier om mijn enthousiasme voor het Frans op anderen over te brengen.

De website van Marion vind je op www.marioneverink.eu
Instagram: @marion_everink