Archipel van de hond

Wie het werk van Philippe Claudel kent, weet dat zijn boeken altijd een beroep doen op het geweten. Zo ook deze roman, waarin de schrijver op meedogenloze wijze de zwakke plekken in het morele bouwwerk van onze samenleving blootlegt.

Uitgegeven door De Bezige Bij, 2018. Paperback, 288 pagina’s, vertaald door Manik Sarkar
Oorspronkelijke titel: L’archipel du chien (2018).

Op een ochtend vinden de eilandbewoners van een klein fictief eilandje in de Middellandse Zee drie lijken. Zonder dat het hardop uitgesproken wordt weten we dat het om vluchtelingen gaat, verdronken op hun tocht naar Europa.
De mensen op het eiland hebben het moeilijk, net als in andere delen van Frankrijk loopt het inwoneraantal terug en staat de gemeenschap onder druk. De komst van een toeristische attractie zou het eiland kunnen redden, maar slechte publiciteit kan het project in moeilijkheden brengen. De bewoners besluiten om de drie lijken weg te moffelen.

Philippe Claudel gebruikt in het boek geen namen, maar voert de personages op in de vorm van archetypen. Zo is er een Pastoor, een Onderwijzer, een Burgemeester, een Visser en een Kroegbaas. Elk blijkt zijn eigen normen en waarden te hanteren in het dramatische toneelstuk dat ze opvoeren. De nieuwkomer in het dorp echter, de Onderwijzer, krijgt gewetenswroeging en wil het spel niet meespelen.

Een plotseling opduikende Commissaris van het vaste land maakt de zaak nog gecompliceerder en de onzekerheid en innerlijke strijd van de hoofdrolspelers bereikt een dramatisch hoogtepunt. Een rommelende vulkaan op de achtergrond maakt de atmosfeer nog dreigender.

Archipel van de hond is een actuele roman waarin de angst voor de vluchtelingen die naar Europa komen beschreven wordt. De hoofdrolspelers in deze vertelling blijken zich te ontpoppen tot meedogenloze egoïsten waarin het eigen belang voor alles gaat. Angst blijkt ook in dit boek een slechte raadgever, de hele gemeenschap brengt zichzelf in gevaar door onderling wantrouwen.

Philippe Claudel (1962) is één van de populairste Franse schrijvers van dit moment. Hij debuteerde in 1999 en brak enkele jaren later door met Grijze zielen. Claudel werkte jaren in een gevangenis, waar hij ondervond dat mensen tegelijk zowel engel als monster kunnen zijn, een gegeven dat hij herhaaldelijk in zijn romans verwerkt. In Het verslag van Brodeck kwam het thema van ‘angst voor de vreemdeling’ al eerder aan bod.

[Eric van der Wal]