Bel Ami

[RECENSIE]

Georges Duroy probeert in Parijs zijn leven op de rit te krijgen. Hij is nog niet zolang geleden teruggekeerd uit de Algerijnse oorlog en straatarm. Een man met weinig talent maar hoge ambities. Hij moet de eindjes aan elkaar knopen totdat hij zijn oude jeugdvriend Charles Forestier ontmoet die een baantje voor hem regelt als journalist. Als hij dan ook nog bij Charles thuis uitgenodigd wordt voor een diner krijgen zijn ambities om hoger op te klimmen op de maatschappelijke ladder een eerste grote impuls. De jongeman wordt daarbij niet bepaalt gehinderd door zijn charmes en schoonheid.
Zijn lef compenseert ruimschoots zijn gebrek aan cultuur, maar hogerop raakt hij vooral door welgestelde vrouwen, die wel of niet getrouwd zijn, te verleiden. Met zijn gladde praatjes en mooie uiterlijk wordt hij een van de rijkste Parijzenaren.

Guy de Maupassant houdt de maatschappij een spiegel voor, door te laten zien hoe mensen zich gedragen. De spelletjes achter de maatschappelijke betrekkingen van de culturele, financiële en politieke elites. Als journalist met soortgelijke versierpraktijken en geldelijke beproevingen als Bel-Ami, wist Maupassant zeer goed waar hij het over had. Prachtig verwoord in rijk taalgebruik en soms uitdagende dialogen. Ongetwijfeld pikant voor die tijd is het broeierige verhaal waarin erotiek en affaires gedetailleerd beschreven worden.
Meer dan 140 jaar later blijkt het verhaal nog verbazend actueel. Het gaat over mensen die met weinig talent toch beroemd kunnen worden, het manipuleren van de media, het Westen die op valse gronden een Arabisch land binnenvalt en thema’s die nooit uit de tijd raken zoals seks, overspel, bedrog en verraad. Daarmee is Bel-Ami is een klassieker, die dieper gaat dan een pikant verhaal over een berekenende charmeur die zich via diverse maitresses naar de top van de sociale ladder wil werken.

Politieke speelbal

Georges zelf wordt net zo hard gebruikt door de elite waar hij bij wil horen. Zo krijgt hij een baantje bij dagblad La vie Francaise. Maar aangezien hij geen journalistiek talent heeft schrijft Madeleine, de vrouw van Charles Forestier  zijn krantenartikelen. Via zijn stukken brengt ze haar politieke mening naar buiten. Haar woorden zijn zo opruiend, dat de Franse regering er uiteindelijk zelfs door moet aftreden. De eenvoudige Georges wordt zo ongewild een stroman en politieke speelbal van een groep machtige Parijzenaren, die er allemaal beter van worden behalve Duroy zelf. Maar Georges laat zich niet uit het veld slaan en legt het aan met de vrouwen van deze machtige elite. En zo gebruikt én misbruikt iedereen elkaar.

Parijs tijdens de fin de siècle

In Bel Ami maken we niet alleen kennis met de heersende mores van het Parijs in de fin de siècle, maar ook met de stad zelf en zijn bewoners. De intellectuelen, de gelukszoekers, de armen en de rijken, en de hoertjes in de Moulin Rouge.
De fin de siècle is een verwarrende tijd geweest. Door de toenemende welvaart en industrialisatie voelde men zich ook bedreigd. Dit manifesteerde zich in een pessimistisch levensgevoel dat ook in de kunst, muziek en literatuur naar voren kwam. Het impressionisme werd de leidende stijl in de kunsten en allerlei denkers, schrijvers en romantici uitten hun bedenkingen over de vooruitgang en decadentie, wat resulteerde in een hang naar het verleden, nostalgie en heimwee. In deze periode ontstond ook de jugendstil (ook wel art nouveau).

Franse klassieker

Bel-Ami is een van die Franse klassiekers die zeer terecht nog steeds gelezen wordt. Net als tijdgenoot Gustave Flaubert en iets later Colette, Marcel proust Albert Camus.

[Eric van der Wal]