Door Marion Everink.
Hoofdpersoon in Het Serpent, het nieuwste boek van Pierre Lemaitre is Mathilde Perrin, begin zestig, ‘klein, breed en zwaar’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat zij in een verzetsgroep, onder leiding van Henri. Beiden hadden amoureuze gevoelens voor elkaar, maar daar bleef het bij. Mathilde stond bekend om haar gewetenloze en wrede manier van afrekenen met haar slachtoffers. Na de oorlog gaat zij door met dit soort werk, nu als huurmoordenaar, in opdracht van dezelfde Henri, op wie ze nog steeds verliefd is. Het boek speelt zich af in 1985, in een tijd zonder mobieltjes en internet, een tijd waarin het nog heel gewoon is om vanuit een telefooncel te bellen. Navigatiesystemen voor in de auto bestaan nog niet, beveiligingscamera’s ook niet. Huurmoordenaars ontvangen hun opdrachten via gecodeerde briefjes, op geheime plaatsen achtergelaten.
Mathildes werk is tot nu toe altijd tot in de puntjes verzorgd geweest, snel en efficiënt uitgevoerd, zonder een spoor achter te laten. De bodem van de Seine ligt bezaaid met de door haar gebruikte wapens. Maar de laatste tijd komt er een beetje de klad in. Mathilde heeft ze niet allemaal meer op een rijtje, ze wordt steeds vergeetachtiger en is onberekenbaar. Fantasie en werkelijkheid beginnen in haar hoofd door elkaar te lopen, met desastreuze gevolgen. In het begin denk je je nog te kunnen hechten aan andere hoofdpersonen, zoals een sympathieke politie-inspecteur of een ziekenverzorgster van Cambodjaanse afkomst. Maar je komt bedrogen uit, de een na de ander wordt door Mathilde in koelen bloede vermoord. Een lichte irritatie is voor haar soms al genoeg om iemand uit de weg te ruimen, met of zonder opdracht daartoe. Mathilde is duidelijk een zeer gevaarlijke vrouw, het kan niet anders, zij is het serpent uit de titel. Het einde van het verhaal is verrassend, maar natuurlijk laat ik je dit graag zelf ontdekken.
Op de cover staat dat we met een thriller te maken hebben, maar Het Serpent is geen ‘eng’ boek om te lezen, en persoonlijk vond ik het ook niet echt spannend. Het is eerder een zeer vermakelijk en luchtig verhaal. Je zou kunnen zeggen dat het om een persiflage gaat van de misdaadroman, zo gechargeerd zijn veel scenes. Daarbij zijn de personages stereotype, meestal oud, dik, moe, zeer dom, of ‘vroeger heel mooi geweest’ en worden psychologisch niet uitgewerkt. Sommigen vergelijken Het Serpent met het werk van de cineast Quentin Tarantino en daar kan ik me wel iets bij voorstellen.
Dit nieuwste boek van Pierre Lemaitre (1951) past eigenlijk niet zo goed in het oeuvre dat hij tot nu toe heeft opgebouwd. Deze Franse succesauteur en scenarioschrijver wijdt zich pas sinds 2006 volledig aan het schrijverschap, maar heeft inmiddels een indrukwekkend aantal boeken op zijn naam staan. Thrillers en detectives, maar ook literaire romans, met als hoogtepunt Au Revoir Là-Haut (in het Nederlands uitgegeven onder de titel Tot ziens daarboven), waarvoor hij in 2013 de Prix Goncourt ontving. Dat Het Serpent een beetje atypisch is, komt misschien omdat het geen nieuw werk is, maar een oud manuscript uit 1985, dat de schrijver 40 jaar onder in een la had laten liggen. Lemaitre zelf staat ambivalent tegenover dit ‘jeugdwerk’, zo schrijft hij in het voorwoord. Het kwam hem goed van pas, want hij wilde een laatste misdaadroman uitgeven en daarna dit genre voorgoed vaarwel zeggen. Hij koos ervoor om het min of meer in zijn originele vorm te laten. Of dat een goed idee is geweest …?
Het Serpent is dolkomisch en vlot geschreven, je verveelt je geen moment en het is een echte pageturner. En natuurlijk hoeft niet ieder boek psychologische diepgang te hebben. Maar persoonlijk had ik wel graag geweten waarom Mathilde is zoals ze is. En ik had ook verwacht dat alle losse eindjes in het verhaal op een gegeven moment zouden samenkomen in een ontknoping, zoals dat bij misdaadromans normaal gesproken gaat. Had Lemaitre zijn oude manuscript beter nog eens flink onder handen kunnen nemen?
Ondanks deze kritische kanttekeningen, kan ik Het Serpent van harte aanraden, wanneer je op zoek bent naar een lekker vlot lezend, geestig en onderhoudend vakantieboek.
Marion Everink
Juli 2022
Marion Everink is auteur van onder meer Frans, tu comprends? Ze woont en werkt in Frankrijk (www.marioneverink.eu)
Je kunt Het Serpent hier bestellen
